Ένα κοριτσάκι που σηκώνει το λευκό του φόρεμα για να μη το λερώσει, περπατάει μέσα στα λασπόνερα μιας κατεστραμμένης παραγκούπολης στην Αϊτή. Γύρω της, πεταμένες σαγιονάρες, βρώμικες πλαστικές σακούλες, κονσερβοκούτια και δυο γουρούνια να μασουλάνε τα σκουπίδια.
Αυτή η φωτογραφία κέρδισε το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό της Unicef για την Καλύτερη Φωτογραφία της Χρονιάς. Η Βελγίδα φωτογράφος, Άλις Σμέετς, που βραβεύθηκε χθες στο Βερολίνο, είναι μόλις 21 χρόνων και αποτελεί τη νεότερη φωτογράφο που βραβεύθηκε ποτέ στην ιστορία του διαγωνισμού.
Ισπανιόλα. Το δεύτερο μεγαλύτερο νησί των Μεγάλων Αντιλλών. Ένα από τα «sugar islands», που από τα μέσα του 17ου αιώνα «φιλοξένησαν» τη μονοκαλλιέργια της ζάχαρης και έγιναν το κάτεργο εκατοντάδων χιλιάδων αφρικανών ειλώτων στα τοπικά λατιφούντια. Σήμερα, δύο χώρες μοιράζονται το νησί: Η Αϊτή και η Δομινικανή Δημοκρατία. Οι τύχες της αποικιοποίησης και οι πόλεμοι της Ανεξαρτησίας διαίρεσαν την Ισπανιόλα, το «μαργαριτάρι των Αντιλλών». Το δυτικό τμήμα, πρώην γαλλική αποικία, έγινε η πρώτη μαύρη δημοκρατία του κόσμου και το ανατολικό τα τροπικά ερείπια της παλιάς Ισπανίας.Πριν από την ανεξαρτησία, 40. 000 κάτοχοι φυτειών χρωστούσαν την ευημερία τους σε μισό εκατομύριο σκλάβους, φερμένους από τη Δαχομέη και τη Σενεγάλη, καθώς το σπογγώδες έδαφος της Αϊτής έβγαζε την καλύτερη ζάχαρη του κόσμου. Στα 1791, κατά το παράδειγμα των παριζιάνων «ξεβρακωτων» (sans-cylotte), ο μαύρος πληθυσμός εξεγείρεται, σφαγιάζει τους γάλλους αφέντες και βάζει φωτιά στις φυτίες. Τα στρατεύματα της εθνοφρουράς των σκλάβων, υπό τον Τουσσαίν Λουβερτύρ, επικρατούν των γαλλικών στρατευμάτων που στέλνει ο Ναπολέων. Στα 1804, η Αϊτή ανακήρύσσεται η πρώτη ελεύθερη δημοκρατία της Λατινικής Αμερικής, με πρώτο κυβερνήτη των Ζαν-Ζακ Ντεσαλέν, πριν ακόμα από τη Βενεζουέλα του Μπολίβαρ (1811) και την Αργεντινή του Σαν Μαρτίν (1816). Η μαύρη παλίρροια σαρώνει τα πάντα στο πέρασμα της και απελευθερώνει και τη γειτονική Δομινικανή Δημοκρατία από την επικυριαρχία της Ισπανίας (1821). Αξίζει να σημειωθεί ότι η Αϊτή υπήρξε η πρώτη χώρα στον κόσμο που αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση και την Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος.
Με την αλλαγή της τάξεως πραγμάτων τον εικοστό αιώνα και σε εφαρμογή του Δόγματος Μονρώ, η Αϊτή και η Δομινικανή Δημοκρατία καταλαμβάνονται από τα αμερικανικά στρατεύματα το 1915 (παραμένουν έως το 1934). Έκτοτε, ολόκληρη η πολιτική ζωή του τόπου μπαίνει κάτω απ’ το άγρυπνο μάτι του θείου Σαμ. Μεταξύ 1957 και 1986 η χώρα στενάζει κάτω από τη στιγνή δικτατορία της οικογένειας Ντυβαλιέ. Το 1990 εκλέγεται πρόεδρος μετά από δημοκρατικές εκλογές ο πρώην ιερέας Ζαν Μπερτράν Αριστίντ, αλλά η πολιτική αστάθεια και η φτώχια παραμένουν.
Σήμερα, ηΑίτή είναι η πιο φτωχή χώρα (με μόλις 700 δολλάρια ΑΕΠ κατά κεφαλή) και με τον υψηλότερο δείκτη βρεφικής θνησιμότητας στο Δυτικό Ημισφαιρίο. Σύμφωνα με το ντοκυμανταίρ «Το Δράμα της Αϊτής«, τα τελευταία 25 χρόνια η επιβίωση της χώρας εξαρτάται πλήρως από τις εισαγωγές τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης, κυρίως από τις ΗΠΑ, ενώ οι υποδομές είναι τελείως κατεστραμένες από την κοινωνική αστάθεια και τις φυσικές κατστροφές. Σε αντάλλαγμα για τα δάνεια και την ανθρωπιστική βοήθεια από τους διεθνείς οργανισμούς, η Αϊτή υποχρεώθηκε να ανοίξει την αγορά της, με αποτέλεσμα το μαρασμό της εγχώριας παραγωγής και την εκμηδένιση των εξαγωγών. Ο πληθυσμός έχει φτάσει σε τέτοιο σημείο εξαθλίωσης ώστε να ξεγελά την πείνα του με… μπισκότα από λάσπη και να πουλά τα παιδιά του ως υπηρέτες.
Άλλη μια χώρα του αναπτυσσόμενου κόσμου που καταστράφηκε εξαιτίας της απληστείας Ευρωπαίων αποικιοκρατών, Βορειοαμερικανών ιμπεριαλιστών, πολυεθνικών εταιριών, τραπεζιτών και διεθνών οργανισμών-υποχειρίων των ανωτέρω, όπως η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (στο δανεισμό του οποίου σύμφωνα με τις «κακές γλώσσες» μπορεί να χρειαστεί να καταφύγει και η χώρα μας- θεός φυλάξει!-, βλέποντας τη δανειοληπτική της ικανότητα να καταρρέει).
Ο κλειός άρχισε να γίνεται πιο ασφυκτικός από τις αρχές της δεκαετίας του 70. Οι Βορειαμερικανοί είχαν θορυβηθεί από την Κουβανική Επανάσταση (1959) και την εκλογή Αλιέντε στη Χιλή (1970), φοβούμενοι πως το «κόκκινο σάντουιτς, σύμφωνα με δήλωση του προέδρου Νίξον, ορμόμενο «από την «πίσω αυλή» τους θα τους απειλούσε άμεσα. Εξαπέλυσαν τότε μια στρατιά πραχτόρων, διχτατορίσκων, τραπεζιτών και στελεχών πολυεθνικών εταιριών για να καταπνίξουν όποια προσπάθεια οικονομικής χειραφέτισης και πολιτικής απεξάρτησης από το γιάνκικο ιμπεριαλισμό. Με την κατάρρευση του «αντίπαλου δέους» και το τέλος του ψυχρού πολέμου στις αρχές του 90 οι δικτατορίες ήταν περιττές, αλλά το οικονομικό και πολιτικό πατρωνάρισμα συνεχιζόταν.
Κάτι φάνηκε να αλλάζει το 1998, με την εκλογή του μπολιβαριανού και θερμού αντιαμερικανού – που δηλώνει ωστόσο μη κομμουνιστής – προέδρου Τσάβες στη Βενεζουέλα. Ο Τσάβες εθνικοποιεί βιομηχανίες, με κυριότερη αυτή του πετρελαίου και εξαγγέλει κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, προς την κατεύθυνση της ανακατανομής εισοδήματος υπέρ των οικονομικά ασθενέστερων τάξεων. Ωστόσο, σε έναν κόσμο με μια στρατιωτική και πολιτική υπερδύναμη και σε συγκυρία αποθέωσης της νεοφιλελεύθερης οικονομίας, το φιλόδοξο πείραμά του φαντάζει εξωτικό και απομονωμένο σε βαθμό φαιδροποίησης. Σε πείσμα όμως των κασσανδρών και των καιρών, μια μια οι πρώην μπανανίες εκλέγουν εθνικά κυρίαρχες αριστερόστροφες κυβερνήσεις: Βολιβία (Μοράλες), Εκουαδόρ (Κορρέα),Βραζιλία (ντα Σίλβα), Χιλή (Μπασελέτ), Αργεντινή (Φερνάντες), Νικαράγουα (Ορτέγα).
Το 2007, οχτώ χώρες της Νοτίου Αμερικής ιδρύουν την Τράπεζα του Νότου (Banco del Sur), στα πλάισια της προώθησης της οικονομικής τους συνεργασίας και της απεξάρτησης από διεθνείς οργανισμούς ελεγχόμενους από τις ΗΠΑ. Το φθινόπωρο του 2008 μια παγκόσμια οικονομική κρίση, τροφοδοτούμενη από υψηλή έκθεση σε «τοξικά» επενδυτικά προϊόντα υψηλού ρίσκου, όπως επισφαλή τιτλοποιημένα στεγαστικά δάνεια, ρίχνει ένα ηχηρό ράπισμα στον τουρμποκαπιταλισμό και την καζινοοικονομία, αναγκάζοντας τους γκουρού της οικονομίας να ξαναστρέψουν το ενδιαφέρον τους στην πραγματική οικονομία και την αξία της επένδυσης σε εκπαίδευση και βασικές υποδομές. Σε ένα τέτοιο διαμορφούμενο πλαίσιο, περιφερειακές οικονομικές δυνάμεις σε φάση ανάπτυξης και με άφθονες πρώτες ύλες, όπως η Κίνα, η Ινδία, η Ρωσία και η Βραζιλία βλέπουν το ρόλο τους στην παγκόσμια σκηνή να αναβαθμίζεται.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως η Σύνοδος Κορυφής των Λατινοαμερικάνικων χωρών που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στη Βραζιλία με τη συμμετοχή 33 χωρών, σημαδεύτηκε από τον αποκλεισμό των ΗΠΑ, γεγονός που επισημαίνει την απόφαση της Λατινικής Αμερικής για ανεξαρτητοποίηση από την ηγεμονία της υπερδύναμης. Η συμμετοχή της Κούβας στην Ομάδα του Ρίο, κάνει ακόμα πιο προφανή αυτή την απόφαση. Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες «Η παρουσία της Κούβας είναι ισχυρή απόδειξη του γεγονότος ότι οι ΗΠΑ δεν είναι πια το αφεντικό στη Λατινική Αμερική». Την Τρίτη, οι συμμετέχοντες συνέταξαν ειδική δήλωση, με την οποία ζητούν τον τερματισμό των κυρώσεων που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ στην Κούβα, από το 1962. Τόσο ο βενεζουελανός Τσάβες, όσο και ο βολιβιανός Μοράλες εξέφρασαν τις ελπίδες τους για βελτίωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, με την κυβέρνηση του Μπάρακ Ομπάμα.
Πολιτικοί αναλυτές που παρακολούθησαν τη σύνοδο κορυφής επισημαίνουν ότι οι Λατινοαμερικάνοι πολιτικοί ήταν για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια τόσο σφοδρά επικριτικοί προς το εμπάργκο των ΗΠΑ. Τονίζουν ότι η στάση των συμμετεχόντων είναι μια υγιής πολιτική εξέλιξη για την περιοχή και δεν πρέπει να θεωρηθεί ως απόρριψη των ΗΠΑ, αφού η Λατινική Αμερική επιθυμεί την συνεργασία τόσο με την βορειοαμερικανική υπερδύναμη όσο και με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις του κόσμου – μόνο που πλέον επιθυμεί να το κάνει με δικαιότερους όρους από αυτούς του παρελθόντος.
Ο εφιάλτης του προέδρου Νίξον άραγε παίρνει σάρκα και οστά; Το ζητούμενο πλέον δεν είναι αυτό, αλλά αν θα πραγματοποιηθούν τα όνειρα για μια καλύτερη και αξιοπρεπέστερη ζωή της μικρής πριγκίπισσας της λάσπης, και όλων των παιδιών του κόσμου. Ο επαναστάτης απελευθερωτής της Λατινικής Αμερικής Σιμόν Μπολίβαρ, είχε προφητέψει πως οι ΗΠΑ φαίνονταν προορισμένες από την Πρόνοια να καλύψουν την Αμερική με δυστυχία, στο όνομα της ελευθερίας. Το 1978, ο δημοσιογράφος-ιστορικός Εντουάρντο Γκαλεάνο, στο συμπλήρωμα του μνημειώδους έργου του «Ανοιχτές Φλέβες της Λατινικής Αμερικής«, είχε διαβλέψει πως «στις πατρίδες μας της Λατινικής Αμερικής, δεν παραστεκόμαστε στην άγρια γέννηση του καπιταλισμού, αλλά στα αιματηρά γερατειά του«. Μακάρι να ζούμε το κύκνειο άσμα του καπιταλισμού και ο προοδευτικός άνεμος που πνέει από τις «Νέες Χώρες» να συνεπάρει και τις πρώην μητροπόλεις!
Αχ καλέ μου Τσαλ…
για σένα και τους/τις αναγνώστες/αναγνώστριες του βλογ αυτού, αφιερωμένο εξαιρετικά, αγαπημένο ποίημα, αγαπημένου ποιητή!
Και επειδή είναι πάρα πολύ μεγάλο,
«Μπολιβάρ» του Νίκου Εγγονόπουλου
Μόνο αυτό σαν σημείωση:
Κι αν χάθηκε, αν ποτές χάνετ’ ένας Μπολιβάρ! που
σαν τον Απολλώνιο στα ουράνια ανελήφθη,
Λαμπρός σαν ήλιος έδυσε, μέσα σε δόξα αφάνταστη,
πίσω από βουνά ευγενικά της Αττικής και του Μορέως.
Καληνύχτα σου!
Ευχαριστούμε σ/σα μπαλόνι για το ποδαρικό σε δύσκολη ωρα (πυρετός το σαββατόβραδο που λέγαν και οι Μπι Τζις) και για το όμορφο ποίημα (θα το ξαναδιαβάσω αύριο με πιο καθαρό μυαλό).
Σου αφιερώνω ένα πασίγνωστο κεφάτο τραγουδάκι, που έχει και εξωτικό άρωμα επανάστασης (μην το θεωρήσεις καντάδα και μας εγκαλέσει για απολογία ο κομισάριος).
Καλό ξημέρωμα και καλό χειμερινό ηλιοστάσιο αύριο
ΥΓ: Απόψε είχα σκοπό να γράψω το δεύτερο κεφάλαιο της αντινουβέλας (Santa Maldita) αλλά με προκάλεσε η φωτογραφία της μικρής Αϊτινής και ένα προηγούμενο άρθρο για το σύνοδο λατιναμερικανικών χωρών. Για να δούμε πότε επιτέλους θα με καταδικάσουν σε κατ’ οίκον περιορισμό για υποκίνηση στάσης και τρομοκρατικής ενέργειας (όπως το συντρ. Τόνι) ώστε να χω άπλετο χρόνο για διάβασμα και γράψιμο!
@ Τσαλ
Κομαντατε Τσαλ,
Εκκολάπτω το αβγό του φιδιού; Γιατί κάτι με έκανε κλικ… Ενδεχομένως και κριτς-κριτς… Να είναι όντως το σύστημα που κλυδωνίζεται; Ή το τσόφλι που σκάει;
Αντιφατικά συναισθήματα μου δημιουργεί ο λόγος σου καλέ μου Τσαλαπετεινέ όμως με γλυκαίνει η αξιοπρέπεια του κοριτσιού της φωτογραφίας . Τα αιματηρά γηρατειά του καπιταλισμού ….μας έλαχε να ζήσουμε λοιπόν; …..Πάντως όλα τα υπόλοιπα τα είδαμε : πνευματική και ηθική εξαθλίωση ,διαφθορά των πολιτικών και θρησκευτικών ταγών , απόγνωση και ναρκωτικά στη νεολαία , απουσία ονείρων και οραμάτων , διάσπαση της κοινωνικής συνοχής , απομόνωση και αποβλάκωση του πολίτη . Η απροκάλυπτη βία από ντόπιες( μα κυρίως ξένες) φασιστικές δυνάμεις καταστολής ….με τα τρομοκρατικά τάγματα των κουκουλοφόρων . Νομίζω η αφασία μας συνεχίζεται ακόμα και τώρα ….αν δεν μπορούμε να διαβάσουμε ….πως τα παιδιά που πετάνε πέτρες ….βρίσκονται σε μεγάλο κίνδυνο όχι από την αστυνομία τόσο…. όσο από τους κουκουλοφόρους που τα στρατολογούν και τα εκπαιδεύουν …
Τα γηρατειά όταν δεν φτάνουν στη σοφία …πάνε αντίστροφα παλιμπαιδίζοντας …..Χα ! φανταστείτε τον καπιταλισμό γέρο ! ….ας πούμε σαν ένας εγωπαθής πονηρός φαφούτης βλάξ ….. Να σας πω …. την εγωπάθεια και την πονηριά εγώ τις παλεύω …. στη βλακεία όμως σηκώνω τα χέρια ….περιμένω τα φώτα σας καλοί μου φίλοι …χα χα χα !
Καλό σας μεσημέρι
@συκοφάγε
Το αυγό του φιδιού… ή του ποντικιού; Το ποντίκι νομίζω κάνει κλικ… Με τον οικονομικό δαρβινισμό που βιώνουμε και τη μεταλλαγμένη κοινωνία έχουμε μπερδευτεί! Ας είμαστε σε επιφυλακή λοιπόν…
@Ελένη Μ.
Δεν είμαι σίγουρος μέχρι πότε θα υποστούμε τον γηραλαίο καπιταλισμό και αν θα ζούμε μέχρι να πνεύσει τα λοίσθια, πιστεύω πως διανύουμε ένα κομβικό ιστορικό σημείο όμως, έχουν συμπέσει πολλές συγκυρίες και θα ήταν πολύ παράδοξο να μην επέλθουν, αργά ή γρήγορα κάποιες κοσμογονικές αλλαγές. Αρκεί να μη βασιστούμε μόνο στην τύχη και τη… θεία ή έστω την κουμπάρα Πρόνοια, αλλά να πάρουμε τις τύχες και τις πρόνοιες στα χέρια μας, στην ανάγκη και στα πόδια μας και να εκπαραθυρώσουμε πυξ λαξ τους κακούς μας δαίμονες.
Έχεις δίκιο πως συχνά οι γέροντες αντί σοφότεροι παλιμπαιδίζουν και ξεμωραίνονται, όπως κάποιοι σεβάσμιοι «πνευματικοί» άνθρωποι που αναφέρει εδώ η krotkaya. Σεβασμός στα γερατειά; Ναι, μέχρι του σημείου να τους εξασφαλίζουμε έναν αξιοπρεπή θάνατο, όχι όμως να τους επιτρέπουμε να πάρουν κι εμάς (τους νεότερους) μαζί τους.
To Tsal ειναι καλυτερο απο το τσαλαπετεινος
εχω εντολη απο τη φιλη σας να ειμαι ευγενης
και καθολου δεν με χαλανε οι συστασεις
-ειχε απολυτο δικιο!:)
ΧΧΧΧΧΧ
επίσης της ειπα να μη σας φωταγωγησει
θα της αφησω την Χαρις να εχει να παιζει και να τη στολιζει με τρεχαντηρια
-μαυρα!
ΧΧΧ
@ Τalisker Stt.
Kαλέ, κάντε δουλειά σας. Δεν είμαι τόσο ευαισθητούλης. Νιώστε άνετα στο φτωχικό μας.
Κι επειδή εμείς δε θα κρεμάσουμε στολίδια, εσείς αν θέλετε κρεμάστε μας κουδούνια… 😉
Y.Γ. Τρεχαντήρια μαύρα… Ειστε πάντα τόσο ισχυρή με τι εικόνες;
«Η πριγκίπισσα στον εφιάλτη» θα πρεπε να λέγεται. Βέβαια δεν είναι μόνο δικό της προνόμιο δυστυχώς.
@Talisker
Εμένα μ’ εχετε μπερδέψει. Ποια φίλη; Και ποια Χάρις; Η Αλεξίου; Μήπως Χάρης Κατσιμίχας; Dirty Harry;
Προτιμούμε λόγω πένθους μαύρα καράβια αντί δέντρων. Και με την πειρατική σημαία των μπουκανιέρων της Τορτούγκα… Για να σχετίζεται και με την Αϊτή.
@ρενάτα
Μια άλλη λεζάντα θα μπορούσε να είναι «Ένας μαύρος άγγελος σε μια λευκή κόλαση». Δεν είναι τυχαίο που οι περισσότερες αφρικανικές παγανιστικές θρησκείες αναπαριστούν την κόλαση με ξεθωριασμένα χρώματα. Προφητικά, λόγω αυτών που υπέστησαν τα τελευταία 500 χρόνια.