27 Φεβρουαρίου 1989. Η Βενεζουέλα έχει γονατίσει από τη φτώχεια, την ανεργία και τα δάνεια της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Χιλιάδες λαού ξεχύνονται στους δρόμους του Καράκας για να διαμαρτυρηθούν για την εξαθλίωση στην οποία έχει βυθιστεί η χώρα από τα νεοφιλελεύθερα πειράματα της – σοσιαλδημοκρατικής – κυβέρνησης του Κάρλος Άντρες Πέρες, ο οποίος κέρδισε τις εκλογές υποσχόμενος ακριβώς τα αντίθετα από τα οποία “κατάφερε”.
Η αστυνομία και ο στρατός θα επέμβουν με βαρύτατο απολογισμό: 300 νεκρούς σύμφωνα με τις αρχές και 3.000 σύμφωνα με την αντιπολίτευση. 10 χρόνια μετά, η Μπολιβαριανή Επανάσταση του Ούγκο Τσάβες Φρίας θα ξαναβάλει τη χώρα στο δρόμο της λαϊκής κυριαρχίας, της ευημερίας και της αξιοπρέπειας (βλ. και παλιότερη ανάρτηση σχετικά με το Μπολίβαρ και τον Τσάβες).
Τα γεγονότα του Καράκας έμειναν στην ιστορία ως Καρακάσο. Η κατάληξη –άσο παραπέμπει σε βίαιες ταραχές σε μια πόλη. 41 χρόνια πριν το Καρακάσο έλαβε χώρα το Μπογκοτάσο (9 Απρίλη 1948). Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου δολοφονείται ο προοδευτικός υποψήφιος Χόρχε Ελιέσερ Γκαϊτάν. Θα ακολουθήσει ένα πρωτοφανές κύμα βιαιότητας και τρομοκρατίας (La Violencia) που θα συνεχιστεί, με μικρά διαλείμματα, ως τις μέρες μας. Ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, φοιτητής φιλολογίας τότε, είναι αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων και θα τα καταγράψει εκπληκτικά πολλά χρόνια αργότερα στην αυτοβιογραφία του, Ζω για να τη διηγούμαι.
«Υπάρχουν αυτοί που επιβεβαιώνουν ότι ήταν η αρχή της βίας που μέχρι τις μέρες μας υφίσταται στην Κολομβία»
Παρών κατά τη διάρκεια του Μπογκοτάσο θα είναι και άλλος ένας μετέπειτα διάσημος. Ο Φιντέλ Κάστρο Ρους, φοιτητής Νομικής στην Αβάνα. Όχι πάρα πολλά χρόνια μετά, οι δύο άνδρες θα συνδεθούν με στενή φιλία. Ο Φιντέλ είναι πια ηγέτης της Κουβανικής Επανάστασης και ο Γκάμπο αναγνωρίσιμος συγγραφέας και δημοσιογράφος, συνεργαζόμενος με το Κουβανικό Πρακτορείο Prensa Latina που ίδρυσε ο Χόρχε Μασέτι, σύντροφος του Τσε από την Αργεντινή.
Φιντέλ και Γκάμπο στην Αβάνα (1980)
Μισόν περίπου αιώνα μετά, οι δύο φίλοι αν και έχουν αμφότεροι περάσει τα ογδόντα και είχαν πρόσφατα σοβαρά προβλήματα με την υγεία τους, συνεχίζουν ο καθένας τον αγώνα του. Ο Φιντέλ πρόσφατα συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Βραζιλίας, Ιγνάσιο Λούλα ντα Σίλβα, ο οποίος διαβεβαίωσε πως βρήκε τον κομαντάντε σε πολύ καλή κατάσταση.
Πριν λίγες μέρες έκανε δημόσια εμφάνιση και ο Γκάμπο, στο ετήσιο φεστιβάλ Κινηματογράφου της Καρταχένα ντε Ίντιας. Παρότι εμφανώς καταβεβλημένος, αποθεώθηκε από 3.000 παριστάμενους στην ιστορική Πλάγια ντε Αδουάνα (από Cubadebate).
Στις 30 Μαΐου έχουν προγραμματιστεί προεδρικές εκλογές στην Κολομβία. Ο νυν πρόεδρος Άλβαρο Ουρίβε δε θα μπορέσει να θέσει υποψηφιότητα για τρίτη φορά, παρά τα υψηλότατα ποσοστά δημοτικότητας που φαίνεται να απολαμβάνει, καθώς το Συνταγματικό Δικαστήριο της Κολομβίας απέρριψε το αίτημά του για διεξαγωγή δημοψηφίσματος το οποίο θα αποφάσιζε αν θα του επιτρεπόταν μια τρίτη συνεχόμενη προεδρική θητεία. Επικρατέστερος διάδοχός του φαίνεται να είναι ο Χουάν Μανουέλ Σάντος, πρώην υπουργός Άμυνας ο οποίος συνδέεται στενά με επιτυχίες του στρατού εναντίον των ανταρτών των FARC (από TVXS).
Αυτό είναι η μισή μόνο αλήθεια. Η Κολομβία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη βία στη Λατινική Αμερική, με το στρατό, ενισχυμένο από παραστρατιωτικές ομάδες οι οποίες εξοπλίζονται από βορειοαμερικανικές φανερές και μυστικές υπηρεσίες, να πολεμά λυσσωδώς με τους αριστερούς αντάρτες και τους εμπόρους ναρκωτικών. Οι ισορροπίες και οι συμμαχίες ανάμεσα στις αντιμαχόμενες παρατάξεις αλλάζουν από μέρα σε μέρα. Επίσης η Κολομβία είναι η χώρα με τις περισσότερες πολιτικές δολοφονίες και βασανιστήρια πολιτικών, φοιτητών και συνδικαλιστών και ο καλύτερος σύμμαχος και πελάτης των ΗΠΑ στην περιοχή. Αυτά βέβαια φροντίζουν να τα υποβαθμίζουν οι περίφημοι ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι οποίοι μπορεί νομικά να είναι μη κυβερνητικοί αλλά στην πλειοψηφία τους χρηματοδοτούνται και επηρεάζονται από πολιτικά και οικονομικά λόμπι των ΗΠΑ (βλ. σχετικά το κείμενο των Diane Lefer και Hector Aristizαbal για τις επτά νέες στρατιωτικές βάσεις που παραχωρεί η κυβέρνηση της Κολομβίας στις ΗΠΑ και την κατάσταση των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη χώρα, καθώς και Το δικό μας το παιδί από Camino del Fuego).
Το παραπάνω απόσπασμα από Το φθινόπωρο του Πατριάρχη του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες αφιερώνεται στον απερχόμενο πρόεδρο της Κολομβίας.
Το Σαββατοκύριακο τα όρνια μπήκαν, απ’ τα μπαλκόνια, στο Προεδρικό Μέγαρο, κατέστρεψαν με τα ράμφη τους τις συρμάτινες σίτες στα παράθυρα και ταρακούνησαν με τα φτερά τους το στάσιμο χρόνο εκεί μέσα και, τα ξημερώματα της Δευτέρας, η πόλη ξύπνησε από λήθαργο αιώνων με μια χλιαρή, απαλή αύρα που ανάδινε αποφορά κάποιου σπουδαίου νεκρού και σαπίλα μεγαλείου.
Και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού τι γίνεται; Υποταγμένες στα δόγματα της νεοφιλελεύθερης οικονομίας και τους μηχανισμούς της κερδοσκοπίας, οι οικονομίες των χωρών της Ευρώπης έχουν επηρεαστεί βαθύτατα από την κρίση, ιδιαίτερα των “περιφερειακών” χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ευρωπαϊκός Νότος, Ιρλανδία, Ανατολικές χώρες) οι οποίες είναι υποχρεωμένες να υποστούν μια δεκαετία σκληρής λιτότητας, ανεργίας και υποχώρησης εργατικών δικαιωμάτων. Στην Ελλάδα πριν ένα χρόνο και κάτι είχαμε τα γεγονότα του Δεκέμβρη, τα οποία κάποιοι τα χαρακτήρισαν νέα “Δεκεμβριανά”, αν και οι λόγοι που τα πυροδότησαν ήταν περισσότερο κοινωνικοί με την ευρεία έννοια παρά πολιτικοί όπως πριν 64 χρόνια. Ο γράφων τα είχε αποκαλέσει “Ατενάσο”, αφού είχαν μάλλον περισσότερη ομοιότητα με δυναμικό ξέσπασμα λαϊκής αγανάκτησης έναντι του κατεστημένου α λα… λατιναμερικάνα, παρά με αναμέτρηση πολιτικών παρατάξεων σύμφωνα με την προηγούμενη τοπική εμπειρία.
Τελευταία ακούγονται όλο και περισσότερες φωνές μέσα από τον χώρο της αριστεράς, για ενιαίο ευρωπαϊκό μέτωπο αντίστασης στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της οικονομικής ελίτ της Ευρωπαϊκής Ένωσης που καταδικάζει τους λαούς, ιδιαίτερα του φτωχότερου ευρωπαϊκού νότου, σε ακόμα μεγαλύτερη φτώχεια, ανεργία, απώλεια εθνικής κυριαρχίας και αξιοπρέπειας. Αυτό το σ/κ έλαβαν χώρα, με πρωτοβουλία του ΣΥ.ΡΙΖ.Α., εκδηλώσεις με εκπροσώπους της ευρωπαϊκής αριστεράς σχετικά με την απάντηση της ευρωπαϊκής αριστεράς στην κρίση, όπου μεταξύ άλλων συζητήθηκε και πρόταση για πανευρωπαϊκή απεργία στις 24 Μάρτη. Αντί για πλάτη λοιπόν, ας βάλουμε μέτωπο στην κρίση!
Είναι ένα δύσκολο εγχείρημα, αλλά αναγκαίο και άρα εφικτό. Θυμίζω ότι οι λαοί της Λατινικής Αμερικής κατάφεραν κάτι παρόμοιο, υπό πολύ δυσκολότερες συνθήκες. Κατάφεραν να απαλλαγούν από τις στρατιωτικές δικτατορίες και τον πολιτικό και οικονομικό παρεμβατισμό της Αυτοκρατορίας εκ Βορρά, ανέδειξαν λαοφιλείς προοδευτικές κυβερνήσεις με απαρχή κινήματα από τα κάτω, ανέκτησαν σταδιακά την πολιτική και οικονομική τους απεξάρτηση από τη νεο-αποικιοκρατία και την διασφάλισαν με πολιτικές, οικονομικές και στρατιωτικές συμμαχίες. Θεωρώ ότι κάτι παρόμοιο είναι εφικτό για τους λαούς της Ευρώπης που προφανώς δε στερούνται πολιτικού και πολιτιστικού υποβάθρου σε σχέση με τις πρώην αποικίες τους.
Στην περίπτωση της Ευρώπης είναι βέβαια περισσότερα τα στοιχεία που διαφοροποιούν τους λαούς (γλώσσα, κουλτούρα, ταξική διαστρωμάτωση) αλλά παραμένουν πολλά αυτά που τους ενώνουν, τα οποία σε δύσκολους καιρούς είναι πιο σημαντικά. Ναι, είναι επιθυμητή και εφικτή μια Ευρώπη των λαών, των εργατών και των διαφορετικοτήτων στη θέση της αποτυχημένης Ευρώπης των αφεντικών, των τραπεζιτών και των… κοινοτικών επιτρόπων! Ναι, είναι εφικτή η… δική μας Ευρώπη!
Επαναλαμβάνω τα λόγια του “Απόστολου” Χοσέ Μαρτί, του πιο φωτεινού και οικουμενικού ισπανόφωνου στοχαστή, από το δοκίμιό του “Η δική μας Αμερική” (βλ. και σχετική ανάρτηση):
Τα δέντρα πρέπει να μπούνε στη σειρά για να μην περάσει ο γίγαντας με τις μπότες ίσαμε εφτά λεύγες! Είναι καιρός να δώσουμε το παρόν και να πορευτούμε ενωμένα, να πυκνώσουμε τις γραμμές μας όπως οι φλέβες του αργύρου στα ριζά των Άνδεων!
……….πάλι ο ουρανός ανοίγει, εδώ στην πύλη..πάλι σηκώνει
…τη σημαία..εμείς μπαίνουμε..χωρίς φόβο ..τα μάτια τα πουλιά..μαζί μας μπαίνουν..αστράφτει η πολιτεία..αστράφτει ο νους μας…η φαντασία τους κήπους..πλημμυράει..είναι παιδιά που στέκονται στις βρύσες…κορυδαλλοί στους όρθους ακουμπάνε….στις λεμονιές οι άγγελοι χορτάτοι..είναι αηδόνια που παντού ξυπνάνε..φλογέρες ..παίζουν έντομα…βουίζουν…..είναι τραγούδια η στάχτη των νεκρών…και οι νεκροί…κάπου…αναγεννιούνται..πάλι ολούθε..μας μαζεύει ο θεος…..’εχουμε χέρια καθαρά..και πάμε…….[Γ.Σαραντάρης]
……………………..hasta siempre……….
……Σίρο Ρεδόνδο.
Τσαλ…άλλη μια εξαιρετική ανάρτηση!
Πραγματικά, με έκανε να δω τα πράγματα όπως τα βλέπεις εσύ εδώ και τόσο καιρό και μας τα λες. Μάλλον η κρίση με έβαλε σε ακόμα μεγαλύτερη «διεθνιστική», αν όχι πιο»παγκοσμιοποιημένη» αντίληψη περί αριστεράς.
Ίσως αυτός να είναι ο μόνος τρόπος για να βρω ξανά κουράγιο και ελπίδα!
Μπορούμε να νικήσουμε. Αρκεί να το συνειδητοποιήσουμε, αρκεί να ψηλώσουμε!
Venceremos compañeros y compañeras!
υ.γ. ήθελα πολλά να πω, αλλά με έχει βάλει σε τριπ προβληματισμού…θα επανέλθω
……kojau….koli..
……kojau….ana
……kojau….alka
……kojau….aukinke
…..kojau…pe….kojau…lulmen.
…………οι λαοί….δεν.. γεννήθηκαν…σκλάβοι….
…………..tres siglos estuvo luchando
la raza guerrera del roble,trescientos anos…….
………………..Σίρο Ρεδόνδο.
@Σίρο Ρεδόντο 1
Για τους όμορφους στίχους που μας χάρισες, σου αφιερώνω αυτό το βίντεο με εικόνες από το Καρακάσο + μουσική επένδυση.
Jamas Volveran!
@κόκκινο μπαλόνι
Χαίρομαι για την πρόοδο τη διεθνιστικής και οικουμενικής σου… ολοκλήρωσης, ακόμα περισσότερο αν συμβάλλω λίγο και εγώ σ’ αυτό.
Πρέπει να ψηλώσουμε ναι, και στην ανάγκη να κοντύνουμε και μερικά εγκάθετα κεφάλια, όπως απειλούσε και ο σ. Τρότσκι!
Μην ξεχνάμε και το ραντεβού τον Απρίλη στην Κοτσαμπάμπα, στο Παγκόσμιο Συνέδριο για την Κλιματική Αλλαγή και τα δικαιώματα της Μάνας Γης! (την αντι-Κοπεγχάγη του προέδρου Μοράλες):
Conferencia Mundial de los Pueblos sobre el Cambio Climático y los Derechos de la Madre Tierra
Αν δεν καταφέρω να παραστώ, θα αποστείλλω χαιρετισμό, όπως συνήθως.
@Σίρο Ρεδόντο 2
Το πρώτο ομολογώ πως δεν το κατάλαβα, δυστυχώς δεν με χρηματοδοτεί το… κόμμα για μαθήματα προκολομβιανών γλωσσών!
Τα ελληνικά και τα καστιγιάνικα τα καταλαβαίνω ευτυχώς καλύτερα. Τρεις αιώνες επίσημης αποικιοκρατίας, και για κάποιες χώρες τέσσερις προς πέντε αιώνες υποτέλειας, αν λάβει κανείς υπόψη τον βρετανικό και βορειοαμερικάνικο ιμπεριαλισμό που διαδέχτηκε τους κονκισταδόρους.
Το πρώτο μισό του ποστ που αναφέρεται στην Αμέρικα Λατίνα θα μπορούσε να είναι μέρος δελτίου ή σχετικής εκπομπής. Καλή φάση!
@Juan Belmonte
Και να σκεφτείς ότι μόνο από το ίντερνετ υπάρχει υλικό για να γράψει κανείς ολόκληρα βιβλία, όχι μόνο ποστ. Ευχαριστώ για τα καλά λόγια κομπανιέρο!
Καλά λέω εγώ πως η Βολιβία μας περιμένει!
Τσαλ, πολύ καλό και πάλι το κείμενο. Υποψιάζομαι πάντως ότι λόγω πολύ μεγαλύτερων κεινωνικών αντιθέσεων και ψαλίδας, η Λατινική Αμερική μπορεί να εκρήγνυται πιο εύκολα από την Ευρώπη. Αντίστοιχα μάλλον καταστέλλεται και ευκολότερα (ειδικά που έχουν τη δυνατότητα να χώνονται οι Αμερικάνοι).
Αν δεν τα έχεις διαβάσει,σ ου συστήνω ανεπιφύλακτα την τριλογία του Λουΐ ντε Μπερνιέρ:
Ο ΜΥΣΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΟΥ ΔΟΝ ΕΜΜΑΝΟΥΕΛ
Ο ΣΕΝΙΟΡ ΒΙΒΟ ΚΑΙ Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΗΣ ΚΟΚΑΣ και
ΤΟ ΑΤΑΚΤΟ ΒΛΑΣΤΑΡΙ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΝΑΛΙΟΥ ΓΚΟΥΘΜΑΝ
Ο τύπος μιλάει για όλα: για το στρατό, για την εκκλησία, για τα ναρκωτικά, τις έξωθεν παρεμβάσεις, τη φτώχεια. Και είναι αρκετά καλογραμμένα αν και με μάλλον πιασάρικο τρόπο.
[Δε θέλω να είμαι ψείρας, αλλά 21 χρόνια πριν το 1989 δε μπορεί να είναι το 1948. Ο δαίμων του τυπογραφείου χτύπησε μάλλον…]
…..λυπάμαι…μα δε γνωρίζω…»προκολομβιανές» γλώσσες.
…..να…που και που…
…πελαγοδρομώ…στα μονοπάτια της ιστορίας….κάποιων….
…..φυλών….
φυλές όμορφες, γενναίες, με πάθος για την ελευθερία….και
κοινωνίες….που λειτουργούσαν…με απίστευτα…δίκαιους νόμους.
..σαν »στιχοπλόκος»έκλεψα..λίγες λέξεις….των Αραουκάνων..της Χιλής.
………….μαζεύω……ήχο, χρώμα,φως, ψυχή…….βαδίζω.
Araucania, ramo de robles torrenciales
oh Patria despiadada…
solitaria en tu reino lluvioso…
tus hombres aran rumor,
aspera apariclon, viento
bravio.
…..mis padres araucanos….
…….Pablo Neruda.
[Aρακουανία..γέννημα θυελλωδών δρυών…ως ανελέητη πατρίδα…μοναχική…μέσα στο βροχερό βασίλειο σου..και οι άνθρωποί σου…ήταν θρύλος..
απέριττες μορφές…άνεμος γενναιότητας……οι Αραουκανοί..πρόγονοί μου…….Πάμπλο Νερούντα…
……………»η γη και οι άνθρωποι ενώνονται»
…………να είστε καλά. Σίρο Ρεδόνδο.
@κροτ
Καλά που μου θύμισες πως σου χρωστάω τη σκηνή με το ελικόπτερο από τον Σημαδεμένο στην Κοτσαμπάμπα, σχεδόν την είχα ξεχάσει 🙂
Προφανώς είναι μεγάλες οι διαφορές πολιτικής και πολιτισμικής κουλτούρας μεταξύ Ευρώπης και Λατινικής Αμερικής, αλλά πιστεύω ότι κάποιες καλές ιδέες από αλλού αξίζει τον κόπο να τις λαμβάνουμε υπόψη και στη βαθμό του εφικτού να τις εφαρμόζουμε.
Τα βιβλία που παραθέτεις δεν τα γνωρίζω, μου αρέσουν όμως οι… τίτλοι.
Όσο για τον δαίμονα, που επιστρατεύτηκε προφανώς από ιμπεριαλιστικό δάχτυλο, εντοπίσθη πάραυτα και εξοβελίσθη στο… Νησί του Διαβόλου, το οποίο παρεπιπτόντως είναι σχεδιασμένο να μετατραπή από κολαστήριο σε πρότυπη αυτοδιαχειριζόμενη κοοπερατίβα, υπό την προστασία της… Τρικοντινεντάλ.
@Σίρο Ρεδόντο
Ευχαριστούμε για τη διευκρίνηση και για τους όμορφους στίχους του ποιητή.
Αλληλεγγύη στους αυτόχθονες Μαπούτσε και το δοκιμαζόμενο από το σεισμό λαό της Χιλής.
Να σαι καλά κι εσύ.