«Ας υποθέσουμε ότι στην εξουσία βρίσκεται ένα πολιτικό κόμμα, ένα κυβερνών κόμμα, το οποίο όμως θέλει τυπικά να σεβαστεί το Σύνταγμα, στην ουσία δεν θέλει να το παραβιάσει. Δεν θέλει να πραγματοποιήσει την πορεία στη Ρώμη [άνοδος φασισμού στην Ιταλία] και να μετατρέψει την αίθουσα της Βουλής σε χώρο διορισμένων. Αλλά, θέλει να θεσμοθετήσει μια συγκαλυμμένη δικτατορία.Συνεπώς, τι κάνει για να ιδιοποιηθεί τα σχολεία και για να μετατρέψει τα δημόσια σχολεία σε κομματικά;Αντιλαμβάνεται ότι τα σχολεία έχουν το ελάττωμα να είναι αντικειμενικά. Υπάρχει κάποια αντίσταση, που στα σχολεία υπήρχε πάντα, ακόμη και στη διάρκεια του φασισμού.Λοιπόν, το κυρίαρχο κόμμα ακολουθεί μια άλλη οδό -θεωρητικά μιλάμε, για να συνεννοηθούμε. Αρχίζει να παραμελεί τη δημόσια παιδεία, να την διαβάλλει, να την αποδυναμώνει να την κάνει φτωχότερη. Επιτρέπει να αναπτύσσονται και αρχίζει να τα ευνοεί, τα ιδιωτικά σχολεία. Σχολεία που συμφωνούν με το κόμμα αυτό. Και τότε αρχίζουν οι ενισχύσεις των ιδιωτικών σχολείων. Ενισχύσεις και οικονομικές και προνομίων.Ξεκινούν οι συμβουλές προς τους νέους να πάνε σ’ αυτά τα σχολεία, γιατί, λένε, κατά βάθος είναι καλύτερα από τα κρατικά. Και επιβραβεύουν [φορολογικές ελαφρύνσεις] εκείνους τους πολίτες που είναι διατιθέμενοι να στείλουν εκεί τα παιδιά τους στα ιδιωτικά, αντί των δημοσίων σχολείων. Έτσι, η ιδιωτική εκπαίδευση γίνεται προνομιούχα.Έτσι, επειδή το κυβερνών κόμμα δεν μπορεί ανοιχτά να μετατρέψει τη δημόσια εκπαίδευση σε κομματική, εκθεμελιώνει τη δημόσια παιδεία, ώστε να υπερισχύσει η ιδιωτική.Προσοχή! Αυτή είναι η συνταγή και πρέπει να επιβλέπονται οι μάγειροι αυτού του μαγειρέματος.Η επιχείρηση πραγματοποιείται με τους τρόπους που είπα: ερειπώνω τη δημόσια παιδεία. Αφήνω τα πάντα να συντριβούν. Κάνω περικοπές κονδυλίων, αγνοώ τις ανάγκες.Εξασθενίζω τα μέτρα ελέγχου της ιδιωτικής παιδείας: δεν ελέγχω τη σοβαρότητα, αφήνω να διδάσκουν καθηγητές χωρίς τα απαιτούμενα προσόντα, αστείες εξετάσεις. Χρηματοδοτώ με δημόσιο χρήμα τους ιδιώτες.»
Piero Calamandrei, καθηγητής Πανεπιστημίου, συγγραφέας, πολιτικός, ένας από τους συντάκτες του ιταλικού Συντάγματος (20 Μάρτη 1950)
(από sibilla-gr-sibilla.blogspot.com )
Εξαιρετικά επίκαιρο ένα κείμενο που γράφηκε περισσότερο από μισό αιώνα πριν… Ακόμα περισσότερο επίκαιρο και λόγω της πρόσφατης επετείου του «ΟΧΙ» στο φασισμό και τον ολοκληρωτισμό. Δυστυχώς είμαστε μάρτυρες εδώ και τρεις δεκαετίες τουλάχιστο (απαρχή ρεϊγκανοθατσερισμού) και ιδιαιτέρως τις τελευταίες δύο, δηλαδή μετά την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού και την παράλληλη υποχώρηση της σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη και αλλού, μιας σταδιακής αλλά σταθερής υποχώρησης του λεγόμενου κοινωνικού κράτους και της εμπορευματοποίησης των μέχρι πρότεινος θεωρούμενων κοινωνικών αγαθών, όπως η υγεία και η παιδεία . Η σκοπιμότητα προφανής. Αφ’ ενός το κόστος παροχής αυτών των υπηρεσιών θεωρήται δυσβάσταχτο για τους κρατικούς προϋπολογισμούς – κατά άλλους πιο σκεπτικιστές άλλαξε η ιεράρχιση των οικονομικών προτεραιοτήτων εις βάρος αυτών των δαπανών και προς όφελος άλλων λογαρισμών όπως οι εξοπλισμοί, τα κινήτρα προς τις επιχειρήσεις και τις αμοιβές κάποιων αξιωματούχων -, αφ’ ετέρου η πίεση έγινε αφόρητη εκ μέρους της λεγόμενης «ιδιωτικής πρωτοβουλίας» να αλλάξει το νομικό πλαίσιο ώστε να μπορέσουν να μπουν δυναμικά στην αγορά της παροχής αυτών των υπηρεσιών και ανταγωνιστικά προς τις διαρκώς εκφυλιζόμενες και υποβαθμιζόμενες αντίστοιχες δημόσιες.
Ειδικά για τον ευαίσθητο τομέα της εκπαίδευσης, η αντικατάσταση του φορέα παροχής από το δημόσιο σε ιδιωτικό, ενέχει δύο σοβαρούς κινδύνους:
1. Την αδυναμία ελέγχου της ποιότητας και της κατεύθυνσης της παρεχόμενης παιδείας από τους ιδιωτικούς φορείς.
2. Τον κοινωνικό αποκλεισμό από την εκπαιδευτική διαδικασία των οικονομικά ασθενέστερων και περιθωριωποιημένων κοινωνικών ομάδων.
Σε κάθε περίπτωση δε θεωρείται δεδομένο ότι το επίπεδο δημόσιας παιδείας είναι κατ’ ανάγκη επαρκές, ενώ σε πολλές περιπτώσεις η δημόσια «δωρεάν» παιδεία δεν είναι και τόσο δωρεάν (φροντιστήρια, ιδιαίτερα μαθήματα, εκπαιδευτικό υλικό κλπ). Η χώρα μας έχει μάλιστα το θλιβερό προνόμιο η ιδιωτική δαπάνη για την παραπαιδεία, σπουδές στο εξωτερικό και στο εσωτερικό μακριά από τον τόπο διαμονής να πλησιάζει την κρατική δαπάνη για την παιδεία! Από μόνο του αυτό είναι κοινωνική αδικία γιατί προφανώς πολλοί γονείς που «τσοντάρουν» για να σπουδάσουν τα παιδιά τους δεν τα δίνουν από το περίσσευμά τους αλλά απ΄π το υστέρημά τους.
Κάποιοι επιπλέον ισχυρίζονται ότι αν επιτραπούν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια (μιας και στις χαμηλότερες βαθμίδες λειτουργούν ήδη ιδιωτικά σχολεία) θα υπάρχουν περισσότερες επιλογές για τους νέους, θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε δημόσιες και ιδιωτικές σχολές, θα σταματήσει η δαπανηρή διαρροή φοιτητών στο εξωτερικά κ.α. Αυτά με τη λογική της οικονομίας της αγοράς μπορεί να είναι βάσιμα, ωστόσο εμένα δε με πείθουν για τους εξής λόγους:
1. Τα κοινωνικά αγαθά όπως η παιδεία, η υγεία, το περιβάλλον αποτελούν κεκτημένα μιας σύγχρονης κοινωνίας και ενός ανθρωπιστικού πολιτισμού και δεν νοείται να διακυβεύονται από τους νόμους της αγοράς και της κερδοσκοπίας. Ο ιδιώτης επενδυτής θα μπει στο παιχνίδι αν μυριστεί κέρδος… ακόμα και αν τα «τιμολόγια» είναι αρχικά προσιτά, ποιος μας διασφαλίζει ότι δεν θα το κλείσει μεθαύριο το μαγαζί για να ανοίξει άλλο στην ΠΓΔΜ ή την… Υπερδνειστερία ή να επενδύσει στα τυρόγαλα αν μελλοντικά είναι πιο επικερδές;
2. Η παιδεία πέρα από επιστημονική και τεχνική κατάρτιση είναι και ελεύθερη διακίνηση ιδεών… Ακόμα και αν ο ιδιώτης σχολάρχης με πείσει ότι θα φτιάξει τις αρτιότερες υποδομές, θα προσλάβει τους καλύτερους καθηγητές και θα αρκεστεί σε προσιτά δίδακτρα, δυσκολεύομαι να διανοηθώ ότι σε ένα ιδιωτικό εκπαιδευτήριο μπορεί να ανθίσει ένας Μάης του 68 ή μια άνοιξη της Πράγας, αν οι συνθήκες το προκαλέσουν.
3. Είναι λογικό ένα πανεπιστήμιο χρηματοδοτούμενο από την ιδιωτική πρωτοβουλεία να εξυπηρετεί τις ανάγκες της αγοράς, προμηθεύοντας τη με επαγγελματικά στελέχη στις περιζήτητες ειδικότητες, κάτι που δεν είναι κακό μέχρι εκεί. Ποιος όμως θα επενδύσει σε «αζήτητες» και «αντιεμπορικές» ειδικότητες, π.χ. ξεχασμένες φιλολογίες, πολιτικές επιστήμες, καλές τέχνες κ.α.; Θα μου πείτε θα συνεχίσουν να υποστηρίζονται αυτές οι ειδικότητες στα δημόσια πανεπιστήμια που θα λειτουργούν παράλληλα… Ναι αλλά…
4. Ο ανταγωνισμός ανάμεσα σε δημόσια και ιδιωτικά πανεπιστήμια δε γίνεται να ωφελήσει το δημόσιο πανεπιστήμιο. Το κράτος θα μειώσει την δημόσια δαπάνη, θεωρώντας ότι μπορεί να αντικατασταθεί από την ιδιωτική, με αποτέλεσμα το δημόσιο πανεπιστήμιο να μαραζώσει και να πέσει η ποιότητα και το κύρος του. Έτσι όσοι έχουν λεφτά θα στέλνουν τα παιδιά τους στα «καλά» ιδιωτικά και στα ξεπεσμένα δημόσια θα πηγαίνουν μόνο τα παιδιά των ασθενέστερων τάξεων, και σε μικρότερο ποσοστό σε σχέση με πριν γιατί θα έχει μειωθεί το ενδιαφέρον και το κίνητρο για πτυχία με χαμηλή αξία και αναγνώριση. Σε δεύτερη φάση αυτό θα έχει ως συνέπεια οι γόνοι των μικρομεσαίων τάξεων, με κατώτερα ή καθόλου πτυχία να έχουν μικρότερη πρόσβαση στη γνώση και τα καλά αμοιβόμενα επαγγέλματα, κάτι που δυσκολεύει την υποτιθέμενη «κινητικότητα των τάξεων» και μεγαλώνει το χάσμα των εισοδημάτων. Ακόμα πιο τραγικό όμως είναι ο κοινωνικός και ταξικός αποκλεισμός από τη γνώση και την κοινωνικοποίηση, που πάει την κοινωνία πίσω σε σκοτεινές καστικές δομές… και ξυπνά τα φαντάσματα των ολοκληρωτικών ιδεολογιών και των χαρισματικών «καβαλάρηδων» που σκιαγραφεί ο Ιταλός ακαδημαϊκός του προηγούμενου αιώνα…
Read Full Post »
ΚΕΛΑΗΔΙΣΜΑΤΑ 