Το Αμερικανικό Όνειρο σαν εφιάλτης

 

Στο θεατρικό έργο «Το Κτήνος το Φεγγάρι» δυο Αρμένιοι, παντρεμένοι δια αντιπροσώπου στην Κωνσταντινούπολη, θα συναντηθούν για πρώτη φορά στην Αμερική της δεκαετίας του ’20 να ξεκινήσουν τη ζωή τους. Δυο ξένοι  σε μια ξένη χώρα, δυο νέοι άνθρωποι που πρέπει να ανακαλύψουν πρώτα ο ένας τον άλλον και μετά να σταθούν μαζί σε ό,τι πρωτόγνωρο ανοίγεται μπροστά τους. Η διπλή αυτή  πορεία δεν είναι ευκολη. Ο Αράμ κι η Σέτα Τομασιάν φέρουν βαριά τα τραύματα της αρμενικής γενοκτονίας του 1915. Εκείνοι γλίτωσαν, όχι όμως κι οι οικογένειές τους. Ο καθένας τους θα κρατήσει διαφορετική στάση απέναντι στην προσωπική του τραγωδία, και αυτό μοιραία θα επηρεάζει το γάμο τους.

 Η Σέτα αντιμετωπίζει με κέφι και περίσσια αντοχή τη ζωή. Με μια δίψα για το καινούριο και με μια δύναμη παιδικής ορμής θα έλθει σε επαφή με την μεσοπολεμική Αμερική και θα της ανοιχτεί. Οι πληγές της είναι κρυμμένες, αυτό όμως δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν. Θα προσπαθήσει να αντλήσει δύναμη από τον σύζυγο της, αλλά και από οτιδήποτε τής προσφέρει η ζωή όπως εκτυλίσσεται. Ο Αράμ, από την άλλη, νιώθει βαριά την υποχρέωση της συνέχειας της οικογένειάς του, αλλά και της παράδοσης. Για την προσωπική του ισορροπία είναι αναγκαία η διατηρηση της μνημης, η διαιώνιση.  Κατ’ εικόνα  και καθ‘ ομοίωσιν….  

Δημήτρης Τάρλοου και Ταμίλα Κουλίεβα

Το ζευγάρι όμως θα ανακαλύψει πως δεν μπορεί να κάνει παιδιά εξαιτίας του υποσιτισμού της Σέτα στα χρόνια του αρμενικού διωγμού. Η στάση του καθενός απέναντι στο πρόβλημα θα είναι διαφορετική και μέσα από αυτήν αναφαίνεται η πορεία δύο ανθρώπων να αναμετρηθούν με  τις ατομικές τους τραγωδίες, να προσεγγίσουν ο ένας τον άλλον μέσα από αυτές, εν τέλει να γνωριστούν και να  αντιμετωπίσουν το πρόβλημα στο τέλος αυτής της πορείας. Τα χρόνια περνούν, οι δουλειές του  Αράμ Τομασιάν θα αρχίσουν να πηγαίνουν καλύτερα, η Σετα θα αρχίσει να ταϊζει κρυφά απο τον αντρα της τα ορφανά της γειτονιας σε μια προσπαθεια υποκατάστασης. Ο αντρας της θα αντιδράσει όταν το ανακαλύψει, σταδιακά όμως η Σετα θα του επιβληθει.  Ενα από αυτά τα ορφανα θα μπει βαθιά στη ζωή τους. Είναι ο μόνος τρόπος για να αρχίσουν να αποτραβιούνται οι σκιές… 

 

Read Full Post »

Η Όπερα της Πεντάρας

.

Η Όπερα της Πεντάρας είναι ένα έργο θηριώδες.

.

 Γραμμένο την περίοδο του μεσοπολέμου, λίγο πρίν από το μεγάλο χρηματοοικονομικό Κραχ του 1929,  περιγράφει μιαν εποχή που μοιάζει εκπληκτικά, αν όχι τρομακτικά, στις δικές μας μέρες. Ένα ολόκληρο σύστημα γυρνάει στις καταβολές του και ξαναρχίζει…

 Η υπόθεση του έργου των Μπέρτολτ Μπρεχτ  [Bertolt Brecht] και Κουρτ Βάιλ   [Kurt Julian Weill] είναι πολύ γνωστή, καθώς είναι από τα πιο αγαπημένα έργα του διεθνούς ρεπερτορίου, ενώ μετρά περίπου 10.000 σκηνικές παρουσιάσεις παγκοσμίως από την πρώτη ιστορική στο Βερολίνο το 1928! Περιγράφει τον κόσμο της παρανομίας και κάνει τις αναγωγές αναπόφευκτες.

 Η εικονοποιητική δυνατότητα  της Όπερας της Πεντάρας είναι επικίνδυνη για όποιον σκηνοθέτη την προσεγγίσει ως βιτρίνα τελικών σκηνικών προϊόντων κι αφεθεί να παρασυρθεί στη γοητεία τους. Μοιάζει με σειρά  σχεδόν αυτοτελών επεισοδίων, που δομούν ωστόσο μια δραματουργική ραχοκοκαλιά παρά την θεατρική τους αυτάρκεια.

.

ο σκηνοθέτης Robert Wilson

Στα χέρια του Ρόμπερτ Ουίλσον [Robert Wilson] το έργο αυτό μπορούσε να κινδυνεύσει σε σημαντικό βαθμό για τον ακριβώς αντίθετο λόγο. Ο Τεξανός σκηνοθέτης  είχε στη διάθεση του το φαντασμαγορικό κόσμο της λούμπεν παρανομίας φτιαγμένο με τα ιριδίζοντα υλικά του γερμανικού καμπαρέ του μεσοπολέμου! Ζητιάνοι, πόρνες, κλέφτες, μαχαιροβγάλτες, αγύρτες και κομπιναδόροι, σε σκηνές πότε στη φυλακή και στο πορνείο, πότε στο κρησφύγετο και στο ικρίωμα, όλα αυτά είναι ψηφίδες που θυμίζουν την Αυλή των Θαυμάτων του [μεγάλου αλητογράφου] Βίκτωρ Ουγκώ!  Ένα συμπάν σε συνδιαλλαγή με το κατεστημένο που το τροφοδοτεί, το νόμο, τη θρησκεία, την πολιτική εξουσία, τις αρχές καταστολής. Πόσο εύκολο είναι να μην παρασυρθεί ένας σκηνοθέτης σε μια βερμπαλιστική ρητορεία εικόνων, ιδίως όταν είναι γνωστός για τη φορμαλιστική  ταυτότητα των παραστάσεων του; Πώς θα μπορούσε να συνομιλήσει με το βαθιά στρατευμένο θέατρο των Μπερτολτ  Μπρέχτ και Κουρτ Βάιλ και να κρατήσει και τις ισορροπίες ένας εστέτ κι απολιτίκ δημιουργός; Το κυριότερο: πώς θα μπορούσε να αποδείξει με ανανεωμένο και φρέσκο τρόπο την επικαιρότητα της Όπερας της Πεντάρας  ογδόντα χρόνια μετά;

Read Full Post »

Το Ύστατο Σήμερα

«Σας αρέσουν οι κακές ειδήσεις;» είναι η πρώτη κουβέντα που απευθύνει ο αγγελιαφόρος-πελάτης Δνείστερ στον ανυποψίαστο Κουρέα, για να συμπληρώσει «οι άνθρωποι είναι πολύ πιο ωραίοι πεσμένοι καταγής παρά όρθιοι».

.

[ Λ. Βογιατζής (Δνείστερ) και Δ. Ήμελλος (Κουρέας) ]

.

Ο χώρος όπου διαδραματίζεται το θεατρικό έργο «Το Υστατο Σήμερα» [The Dying of Today] είναι ένα μικρό κουρείο. Ο μοναδικός πελάτης του είναι ο κομιστής των χειρότερων ειδήσεων τόσο για τον κουρέα όσο και για την πόλη ολόκληρη. Η υπερπόντια εκστρατεία της έχει υποστεί πανωλεθρία, στρατός και στόλος έχουν καταστραφεί πλήρως, η συντριπτική πλειοψηφία των στρατιωτών έχει είτε σκοτωθεί είτε αιχμαλωτιστεί. Η πόλη όμως απέχει από την είδηση,  απέχει από το χρόνο και το χώρο  των γεγονότων, κι όσο κρατεί αυτές τις αποστάσεις απέχει κι από το κακό, όμως αυτό είναι ήδη παρόν.

Όσο ο μαντατοφόρος αναπτύσσει καθισμένος στην καρέκλα του την «φυσιολογία» των κακών ειδήσεων τόσο ο Κουρέας σαρώνει με το νου του όλα τα πιθανά χωράφια όπου αυτές μπορεί να σπάρθηκαν.  Η ανακλαστική αντίδραση του ανθρώπου να εξετάσει με ταχύτητα όλα τα ενδεχόμενα του φόβου όσο η είδηση δεν έρχεται, γράφεται στην σιωπή του Κουρέα καθώς ο πελάτης του μιλώντας δεν του αποκαλύπτει τίποτε. Η έντασή του κλιμακώνεται με τέτοιον τρόπο, ώστε η ερώτηση του Δνείστερ αν έχει γιο θα πυροδοτήσει ξαφνικά την γνώση του. Ο χειρότερος φόβος! Από κείνη τη στιγμή οι ρόλοι θα αντιστραφούν. Ο Κουρέας βυθιζόμενος σταδιακά στο φόβο και μετά στην έκσταση θα  αρχίσει να αφηγείται με λεπτομέρειες αυτόπτη μάρτυρα εκείνες τις κακές ειδήσεις που ο Δνειστερ ποτέ δεν εκστόμισε. Όλο το φρικτό τέλος της εκστρατείας κι ο θάνατος του στρατιώτη γιου του, θα υποστασιοποιηθούν από τον φόβο και τον πόνο ενός πατέρα. Η διόραση του τετελεσμένου γεγονότος, του αγνώστου παρελθόντος, που το κύρος της αντλείται από την οδύνη! Ο Δνειστερ, κυνικός παρατηρητής πια, δεν μπορεί να διορθώσει σε κανένα σημείο τον Κουρέα ο οποίος ξέρει ενώ ποτέ δεν είδε.

Ο γιος του πέθανε,  όπως οι γιοι των άλλων πολιτών. Ο στρατός κι ο στόλος είναι κατεστραμμένος. Η πόλη είναι ανυπεράσπιστη, ο εχθρός είναι θέμα χρόνου να φτάσει, η καταστροφή θα ακολουθήσει τη προδιαγεγραμμένη πορεία. Από την προσωπική του  τραγωδία ο Κουρέας περνά σταδιακά στον απρόσωπη τραγωδία των άλλων, τη συλλογική.  «Η συμφορά δεν είναι παρά το  παράθυρο μιας άλλης και μεγαλύτερης».

Read Full Post »